Hanaq pacha taytanchikta, lliw apunchikkunata, pachamamanchikta licencianta mañakuni qichwapi qillqanaypaq, wawqiykuna, paniykuna llaqtamasiykuna, kay chunka pusaqniyuq, kay uchuy puquy killapin yuyarinchik pachak chunka kimsayuq watanta José María Arguedas Altamirano paqarisqanta.
Qusqu llaqtamanta, hamusqa kay llaqtanchikman sayapakuq Víctor Manuel Arguedas Arellano kay waranqa insqun pachak suqta watapi, kay Antawaylla suyunchikpin notario kasqa, chay watamanta pachan qawasqa sumaq warmita kasaranampaq pita Victoria Altamirano Navarro, paymi kimsakama wachakusqa qaritakama, huk patmapi qispisqa Aristides, chayman qatisqa José María, wawan Pedrota wachakuchkatinsi llaqtamasinchik Victoria wañurukusqa.
¿Iman huñuwanchik Arguedaswan?, mamitan paymi llaqtamasinchik, kay kichkapatamantan kara, allin aylluyuq, kay Huancarama, Kishuara suyukunapin allpankuna kasqa. Arguedaspa mamitan wañurukuptinqa llakipin sayapakuq Arguedas qiparusqa, chaymi Puquio llaqtaman chayasqa Juezpi llamkapakunanpaq, chaypin riqsinakusqa huk warmiwan, kasarasqa, warmachankunarayku, chaypis saqisqa Aristides, José Maríatawan, muchuypis kasqaku, mikunanmantapas, chaypis ayqirisqaku wawqinninwan hacienda Viseca chaypis lliw runankunawan rimasqa, mikusqa waqtapakusqa, aswansi qichwa siminchikta chaninchasqa.
Kay waranqa isqunpachak iskay chunka kimsayuq watapin sayapakuq Arguedas wawankunata maskaspa illasqa uchuy suyuchakunaman, chaypi Abancay llaqtaman chayasqa, chaymantas Ica, Lima llaqtaman apasqa José María colegiota tukunanpaq.
Ña waranqa isqun pachak kimsa chunka hukniyuq watapi José María yaykurusqa yachaykuna llallinakuypi kay tiqsi muyu yachay wasiman San Marcos literatura ñawinchananpaq, chayraykun paytaqa riqsinchik yachachiq kasqanta, uqariq, qillqaq, hamutaq, tantiyaq, sayapakuq, mirachiq, chiqirichiq; pay kaptinmi qichwa siminchik, yachayninchikkuna riqsisqa kachkan tukuy tiqsi muyupi, mana chayqa sarusqachiki kachuwan karqa.
Haylli, haylli, haylli kawsachun José María Arguedas, taytanchik kawsakuspanmi cartakunapi qillqasqa, wañukuptiyqa llaqtaypin pampawankichik, chaytan sapa kuti panin Neliman yuyachisqa, chayraykun kay iskay waranqa watapi llimpiq Víctor Delfin, Eliane Karp churapakusqaku José Maríapa kurkunta Antawayllaman apamunankupaq, manas munasqakuchu ayllunkuna, hinallataq huk umalliqkuna, ñakaytas kacharimusqaku kay iskay waranqa tawa watapi, kay club provincial Antawayllamanta umallispa chayachimusqaku, kay inti raymi killa tukuypi, chayraq taytallataqa pichqa punchawpi velakuspanku pampanku kay pichqa punchaw anta sitwa killapi, takikunawan, qarawikunawan, kunan punchawmi yuyarichkanchik kay miski simipi, chunka isqunniyuq watata pay ñuqanchikwan kasqanta, chaytan pay munarqa sapa yuyarispankuyá retama waytakunata apananchikpaq, hinallataq takichakunata takinanchikpaq.
José Maríapa kurkunta aparamunku llaqtanchikman inti raymi killapi kay iskay waranqa tawa watapi, chay watallapin paqarirparin kay tiqsi muyu José María Arguedas, aymuray killapi chaypaqmi qillqata churan makinwan wiraqucha Alejandro Toledo, chaymanta pachan kay hatun yachaywasi allintaña purirparin, Arguedaspa nisqanpihina “kachkaniraqmi”, chay simita qatispayá llaqtanchikta qispichisunchik tukuy yachaykunata mirachinapaq kay pachamanchikpi. Haylli, haylli, haylli kawsachun José María Arguedas, añay, pay sulpay.
About The Author
