POLTOCCSA LLAQTAPA WIÑARIYNIN

0
371

Ñawpaqmantapachan kay llaqtaqa sumaq karqa, tukuy ima kawsaykunan wiñan, uywakunapaqpas achkan karqa ichukuna; qallariyninpiqa manam runakuna karqachu, hinaspapas manam ñisu kawsaykunapas wiñarachu, pisilla runa kaptin mana tarpurqakuchu ñisutaqa.

Chakrakunapas huk kawsaykunapa mirarisqanmi karqa, kichkakunapa, rumikunapa atisqan, hatun kawsaykunapa wiñanan; manam yakupas karqachu, kawsaykuna qarpanapaq, nitaq runakunapa upyananpaqpas. Aswanmi karqa huk pukyal llaqtapi, chayllamantam upyarqaku kaypi tiyaqkuna.

Chaymi watakunapa muyurisqanmanhina, runakuna aylluchakuyta qallarin, achkaña warmakunapas, manam kay llaqtapa sutinpas karqachu. Chaynalla kachkaptinmi, huk punchaw runakuna huñuranakuspa rimariyta qallarinku, yachayninkunata minkarinku, chaymi rimarirqaku tukuy ima llaqtapi pisisqanmanta, paykuna munarqa mana imapas pisinanpaq llaqtanpi.

Chaymanta rimariypi kachkaptinku, huk machu kuchumanta sayariruspa makinta uqarin, hinaspa rimariyta qallarin, paymi nirqa kay llaqtanchikpa sutinmi kanan, ñuqa niyman Poltoccsa sutin kananpaq. Chayta nirqa kay machu runa llaqtapi allpa ukumanta yaku pulputumutin, huknin runañataq nirqa allinmi kanman, achkam riki pulpukunapas wakapa mikunanpaq kachkan nispa. Kay llaqtapim chay pulpu kawsay karqa, hinaspapas yaku allpa ukumanta pulputumurqa, chaymi machu runakuna chayta rimarirqaku, chaymanta pacham kay llaqta Poltoccsa sutiyuq rikurirurqa.

Chaymi, ayllukuna mirariyta qallarin, chackrakunapipas achkanpiña tarpuyta qallarinku, uywankunapas achkaña; upyaynin yaku, qarpanan yakupas pisiyta qallarimun, chaymi runakuna yuyaymanayta qallarinku, imatataq kunanri ruwasun, maymantataq yakutari apamusun nispa.

Chaytaq, huñunakuyman qayachinku llapan runakunata, chay rimariypin ninku, huk llaqtakunatayá minkarikamusun, yakunta mañakamusun, ñiwpas munanchikmi; chayna rimariy karqa tukuy punchaw, lliw rurakunapa minkayninwan.

Sichus, mana yakuta quwaptinchikqa, manam allinqa kawsanchikmanchu, runapuram piñanakunchikman, pananakunchikman, suwanakunchikman, manam chayqa allinchu, amayá hukmanllasunchikchu, manaña atikuptinchiki hukmanña risunchik, paykunam rimarirqaku huk llaqtakunawan, chaymi mana allin rimariy qispirqachu.

Chaywanpas, amaya piñakusunchu nispa nirqaku, paykunapaqpas ruwaynin kachkanmi, chaykunamanta rimarimusun, munanqakum nispa nirqaku, kusisqallaña karqaku.

Chaypas, chayllapichu qipanman, kachkanmi kawsayninchikuna, uywanchikkuna, chaytayá mikuchimusun ayllunkuman yaku quwananchikpaq nispa nirqaku; chaymantapacham yakuyuq karqaku, kusisqa tiyaq karqaku, kawsayninkunata sumaqta qispichirqaku, achka yaku kawsaykuna qarpanapaq karqa.

Chaynaqa, yarqakunata ruwamusun llapanchik, kay llaqtanchikpi mana yaku pisinanpaq, lliw runakuna, warmi qari kusisqa llankarqaku 30 punchaw; chaymi Poltoccsa llaqtapi, llapan suyuchankunapi yaku qarpanapaq karqa.

Chaymanta, paykuna munarqaku yaku upyanankupaq sapaq kananpaq, paykunam Lliupapuquio llaqtachata mañakurqaku yaku qunankupaq, paykunapam achka qucha llaqtanpi kachkan, chayta mañakamusun nispa nirqaku. Chaytapas atiramurqakum, chaymi 60 punchaw llankamurqaku, yarqa ruwaypi, chaymanta tubo nisqanta panpamurqaku.

Ñawpaqtaqa, chaynam imapipas kusi kusilla llamkarqaku, huk makihinalla ruwana kaptinqa ruwaq karqaku, aylluntin sumaqta yanapakurqaku, pisiynin kaptinpas, aypunakurqaku kawsayninkunata, nanay kaptinpas sumaqta yanapakurqaku. Manam piñachinakuy, suwanakuy, maqanakuy karqachu, llaqtapi ruwana kaptinpas llapallankun ruwaq karqaku.

Tukunapaqtaq, chaynam Poltoccsa llaqtapa wiñariynin; hinallataq kunan watakunapiqa manañam chay yanapakuy kanñachu, pisichkanñam runakunapa yuyaymanaynin, sapallanpiñam paykunaqa yuyaymanachkanku, llaqtataqa, runamasintaqa qawarinkuñachu.

Nivel literal

Identifica acontecimientos o circunstancias: identificación de personajes, lugares.

  • ¿Ñawpaq watakunapi hayka runataq llaqtapi karqa?
  1. a) Achka runa.
  2. ch) Aslla runa.
  3. h) Mana runa karqachu.
  • ¿Hayka punchawtaq llamkarqaku qarpana yakuta apamunankupaq?
  1. a) 30 punchaw.

Ch) 60 punchaw.

  1. h) 20 punchaw.
  • ¿Hayka punchawtaq llamkarqaku upyana yakuta apamunankupaq?
  1. a) 30 punchaw.

Ch) 60 punchaw.

  1. h) 20 punchaw.
  • ¿Ima llaqtamantataq willakuy rimachkan?
  1. a) Poltoccsa llaqtamanta.
  2. ch) Lluipapuquio llaqtamanta.
  3. h) Champaccocha llaqtamanta.

Encontrar la idea principal:

  • ¿Imatataq runakuna ruwarqaku mana yaku kaptin?
  1. a) Huñunakurqaku rimanankupaq.
  2. ch) Yakuta apamurqaku.
  3. h) Mana imatapas ruwarqakuchu.

Identificar relaciones de causa – efecto:

  • ¿Imanasqataq runakuna yakuta munasqaku?
  1. a) Kawsaykuna qarpanapaq.
  2. ch) Yakuyuq kanankupaq.
  3. h) Sumaqcha kaptin.

 

Nivel inferencial

Predecir resultados:

  • ¿Mana yaku kaptin runakuna imaynataq kanman?
  1. a) Lliw llaqtapi kaqkuna wañurunkuman karqa.
  2. ch) Llakisqa kanmanku karqa.
  3. h) Mana allintachu tiyanmanku karqa.

Inferir el significado de palabras desconocidas:

  • ¿Imaninantaq allin kawsay?
  1. a) Mana piñanakuspa tiyay.
  2. ch) Sumaqta kuyanakuspa tiyay.
  3. h) Aylluwan minkarinakuspa tiyay.

Nivel evaluativo o crítico

Emitir un juicio ante un comportamiento:

  • ¿Allinchu kanman karqa Lliupapuquio runakuna mana yakunta quptin?
  1. a) Manam allinchu.
  2. ch)
  3. h) Yanapakunan puntata.
  • ¿Imayna runataq kanmanku karqa Lliupapuquio llaqta?
  1. a) Allin runakuna.
  2. ch) Sumaq sunqulluq runakuna.
  3. h) Millay runakuna.

¿Qué opinas?

DEJA UNA RESPUESTA

Por favor ingrese su comentario!
Por favor ingrese su nombre aquí